Frikandellen zijn onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse eetcultuur. Ik ken zelfs niemand die het niet lust. Maar waar komt de frikandel eigenlijk vandaan en waarom zijn we eigenlijk zo dol op deze diep-gefrituurde vleesstaaf? Voor het antwoord op deze vragen en nog meer dompelde ik mezelf onder in de wondere wereld van de frikandel.
Wat is een frikandel?
Ik kan me haast niet voorstellen dat er ook maar één Nederlander is die zichzelf deze vraag stelt maar mocht je onder een steen geleefd hebben of om welke andere reden dan ook nog nooit een frikandel gegeten hebben dan zou ik eigenlijk als eerste willen voorstellen om toch effe een ritje naar de dichtstbijzijnde snackbar te maken en een exemplaar van deze gefrituurde rakker te bestellen. Oké, je kunt ook wachten tot na het lezen van dit artikel.
De frikandel is een lange vleesstaaf (don’t knock it, till you try it) gemaakt van fijngemalen vlees(resten) en kruiden die vlak voor consumptie wordt gefrituurd. De exacte samenstelling van een frikandel is iets wat de gemoederen al jaren bezig houdt. Zo zou er paardenvlees maar ook slachtafval, uiers, koeienogen en zelfs darmen in verwerkt worden. Maar goed, blijkbaar laten wij Nederlanders ons daar niet door tegenhouden want de frikandel is al jaren de populairste snack van ons land.
Wat zit er dan wél in?
De frikandel bevat gewoon vlees: kippenvlees, varkensvlees en ja. heel soms ook een klein beetje paardenvlees. Het hoofdbestanddeel van de snack is separatorvlees. Dat zijn kleine restjes vlees die aan het karkas blijven zitten nadat de filet, borst en andere grotere stukken van de kip zijn afgesneden. Verder bestaat frikandel uit andere ingrediënten zoals water, paneermeel en kruiden.
Wie heeft de frikandel bedacht?
De allereerste frikandel werd in 1954 gelanceerd in Dordrecht. Gerrit de Vries, een slagersknecht, maakte toentertijd gehaktballen die hij vervolgens verkocht aan de horeca. Niet alleen de horeca maar ook velen anderen waren dol op Gerrit’s gehaktballen. Toen de Warenwet veranderde moest hij noodgedwongen zijn gehaktbal veranderen. Gerrit besloot alleen de vorm te veranderen, waardoor de “traditionele” ronde gehaktbal veranderde in een soort worst.
Beter goed gejat dan slecht bedacht
Gerrit bedacht de naam voor zijn “hernieuwde” gehaktbal niet zelf. Een vrouwelijke snackbarhouder van Duitse afkomst fluisterde hem de naam frikadelle in. In Duitsland bestond namelijk de frikadelle (platte gehaktbal) al. Jaren later was het de familie Beckers – die van de snacks – die na die na jarenlang experimenteren de frikandel zoals wij deze nu kennen in het leven riepen. Jan Beckers liet zich inspireren door de Amerikanen, waar de snacks al in populariteit toenamen. Hij verving het gehakt met fijngemalen vlees. En het resultaat. Daar genieten we vandaag de dag nog steeds van.
Favoriete snack
Wij Nederlanders werken samen gemiddeld zo’n 600 miljoen frikandellen per jaar weg. Dat zijn grofweg 37 frikandellen per persoon. Joe! Uiteraard eten we onze dellekes niet kaal. Nope, het liefst voorzien we deze gefrituurde genotsknots van de nodige mayo, curry en uitjes.
Haute frituur
Hoewel de frikandel al jaren bovenaan de snacklijst staat wil dit niet zeggen dat er niet meer geëxperimenteerd wordt. Inmiddels heeft ook culinair Nederland zich om de snack bekommerd en deze getransformeerd tot ware culinaire hoogstandjes.
- Meesterkok Ron Blaauw transformeerde in 2020 Tapperij de Eeuwige Jeugd om tot een echte ‘haute friture’. De liefhebber kon aanschuiven voor een heus frikandellendiner. Een frikandel speciaal hoefden zijn gasten niet te verwachten. Hij serveerde de Frikandel Vive la France met Foie Gras, Frikandel Gado Gado, Frikandel Rendang en Frikandel Garnaal met wasabi, sesam en bonito flakes. Doe mij die maar.
- Taiko X Febo brachten een mega decadente frikandel uit: een langoustine frikandel. Je kon hem gewoon bij de Febo uit de muur trekken. Op de frikandel lagen blokjes gelei gemaakt van Ketel One wodka, curry, saffraan-mayonaise, kaviaar en om het geheel af te toppen: eetbaar bladgoud! Benieuwd hoe dat smaakt? Check hier de video en maak hem zelf.
- Pitmaster X, een BBQ-legend, bewijst dat je een frikandel ook heel goed kunt barbecueën. Hij voorziet zijn dellekes van een sticky korstje en burnt ends. Maak. Me. Gek!
- Guus Meeuwis is ook zeker niet vies van een goede frikandel. Hij belegd deze het liefst met limoenmayonaise, gefrituurde sjalot, hoisin-saus, bosui, cornichons en jalapenopeper.
Frikandellenfrenzie
Frikandellen met slagroom, frikandellen met discodip, frikandellenvlaai er zijn inmiddels zoveel frikandellenvariaties en producten waarin het zit verwerkt dat je je soms kunt afvragen of dit wel helemaal de bedoeling was. Is al die poes pas niet aan jou besteed maar kun je een goede frikandel zeker waarderen? probeer dan zeker eens die van Le Frique. Heerlijk!
