Wat als de wereld een spiegel was?

Categories: Artikelen

Sioejeng Tsao (29) ook wel bekend als SEEYOUSIOE is naast kunstenaar en illustrator ook activist en intersectioneel feminist. Voor de corona-crisis heeft ze zich ontpopt tot één van de stemmen die zich in de media uitspreekt tegen het racisme dat Aziatische Nederlanders sinds de uitbraak voor hun kiezen krijgen en is o.a. te zien geweest bij de Wereld Draait Door.

Voor alle kijkers van ‘Culturele donderdag’ schrijft ze de komende maand elke week een artikel over de Oost-Aziatische cultuur, racisme en aanverwante zaken. Ook geeft ze je fijne volgtips om je social media feed diverser te maken. Nog meer weten? Duik dan vooral ook in de leestips!

Rond mijn 12e werd ik voor het eerst ongesteld. Ik rende naar mijn moeder en trok mijn broekje naar beneden om trots te laten zien dat ik nu ‘officieel een vrouw’ was. Iets wat natuurlijk ontzettend raar is om te zeggen. Je bent een vrouw als je, je vrouw voelt. Mijn broer en ik sliepen in die periode nog beiden op één kamer en ik zag de paniek in zijn ogen. Zijn kleine zusje was ineens zo klein niet meer. Uit nieuwsgierigheid vroeg hij aan mij wat dat paarse pakje op het nachtkastje was. ‘’Maandverband’’ zei ik. Hij liet verschrikt het pakje uit zijn handen vallen en riep: GATVER! Nou doe eens normaal dacht ik. De gepruts van het niet willen doorlekken op school en stiekem om een tampon vragen aan je beste vriendin – en deze dan onder de tafel te geven. Niemand die er iets van mag weten – waar komt trouwens het woord schaamhaar vandaan? 

Weet je nog hoe het was om onbezorgd in je nakie rond te rennen op het strand? Zandkastelen te bouwen en af toe met je tenen te dippen in het water? Om eerlijk te zijn kan ik dit mij niet echt herinneren. Wanneer je ouder wordt is het ineens normaal om je overal voor te moeten schamen. Wat je aan hebt, hoe je er uit ziet, wat je voor werk doet. Scheer je, je oksels wel en doe je make-up op? Die string zit eigenlijk toch niet heel lekker. Het is doodvermoeiend om iedere dag met al deze vragen geconfronteerd te moeten worden. Mogen wij vrouwen even lekker zelf bepalen wat we met ons lichaam en leven doen?

Reclames van verschillende make-up merken maakte mij erg onzeker. De wimpers van mijn Nederlandse vriendinnen waren ontzettend lang en gevuld – niet te vergelijken met mijn eigen wimpers. In mijn tienerjaren ontdekte ik de Korean-pop band Big Bang en 2NE1. Dat zal velen van jullie niks zeggen, maar voor mij was dit de belangrijkste omslag in mijn jeugd. Ik zag ineens muziek artiesten waar ik mij volledig in kon herkennen. Het was Hip Hop, urban en gewaagd – maar het allerbelangrijkste was dat ze eruit zagen als mij.

Opgroeien als vrouw van kleur

Als je jong bent is het belang van rolmodellen ontzettend belangrijk. Je kan niet zijn wat je niet ziet. De enige representatie die ik mij kan herinneren is het Aziatische meisje als de yellow Power Ranger. Fictief, nooit in het echte leven. Als ik denk aan beroemde presentatrices in Nederland denk ik al gauw aan een Chantal Janzen, Geraldine Kemper, Eva Jinek, Linda de Mol en Wendy van Dijk. Vrouwen die stuk voor stuk niet op mij lijken. Daarnaast herinner ik me Ushi – Wendy verkleed als Japanse vrouw die celebrity’s interviewde op de meest denigrerende en stereotyperende manier voor de Aziatische kijker. Aantrekkelijk? Nee zeker niet. Wat geeft dat voor beeld op jonge kinderen? Ik hou van Holland heeft er recentelijk voor gekozen om Meneer Cheung geen nummers meer te laten zingen in gebrekkig Nederlands. De tijden veranderen en dat is maar goed ook.

Persoonlijke identiteit wordt vanaf jonge leeftijd sterk beïnvloed door de media. Film en televisie zijn wegen geworden om verhalen in de geschiedenis in te drukken. Als het om Aziatische verhalen gaat, is de afwezigheid opmerkelijk. Aziatische kinderen internaliseren onbewust een weglating van Aziatische gezichten in de inhoud die ze bekijken als een indicatie van hun waargenomen onzichtbaarheid of de doos waaraan ze worden blootgesteld op de werkplek en in de wereld. Uit onderzoek blijkt dat mensen gevoelens zoals schaamte en angst vertonen bij het bekijken van stereotype voorstellingen van hun raciale groep, zelfs die ingelijst zijn als overdrijving of parodie. Aziatische acteurs/actrices worden helaas nog steeds getypeerd en zijn ze nog steeds ondervertegenwoordigd in grote filmrollen.

De opkomst van Netflix

Sinds een aantal jaren zijn de aantal series en films ontzettend toegenomen. De hoeveelheid representatie die Netflix verzorgd als meest gestreamde platform is overweldigend. De trots die ik voelde bij het kijken naar de volledig Aziatische cast van Crazy Rich Asians verraste me alsof de plotselinge toename van representatie me attent maakte op de eerdere afwezigheid ervan. Aziatische mannen die ineens sexy waren en vrouwen die niet alleen mooi, maar ook stoer mochten zijn. Natuurlijk valt er over deze film ook weer van alles te zeggen, maar de statement die werd gemaakt was daarin belangrijker.

In de loop der jaren zijn veel Nederlanders gezwicht voor de model mythe van een minderheid, die Aziaten in de westerse samenleving beschrijft als de ‘ideale’ raciale minderheid: ze werken hard, doen het goed op school en hebben een succesvolle carrière. Deze stereotypen – hoewel ogenschijnlijk positief klinkend – doen uiteindelijk meer kwaad dan goed. Vanwege de model mythe van een minderheid ontvangen Aziatische Nederlanders vaak minder hulp en ondersteuning gedurende hun hele leven, vooral bij hun academische en professionele inspanningen die depressie en zelfs zelfmoord veroorzaken. Deze mythe gaat ook voorbij aan het feit dat Aziatische Nederlanders een diverse groep mensen zijn, met unieke culturen, achtergronden en ambities. Het doorbreken van het stereotype model van een minderheid is noodzakelijk om diversiteit en raciale gelijkheid in het hoger onderwijs te waarborgen.

Vertekende schoonheidsidealen

Vanuit mijn Chinese cultuur heb ik mezelf nooit echt leren omarmen. Ik was voller dan de algemene Chinese vrouw en werd al snel weggezet als te dik. Ook ben ik altijd een kop kleiner geweest dan mijn leeftijdsgenoten en heb ik mijn hele leven last gehad van eczeem en astma. Toen ik op mijn 16e voor het eerst naar China vloog merkte ik al gauw op dat de kledingmaten heel anders waren vergeleken in Nederland. Ik droeg daar een maat XL in plaats van een S/M.

Wanneer een baby geboren wordt is vaak het eerste waar naar gekeken wordt – of het kindje een dubbel lid heeft. De ooglidcorrectie werd voor het eerst populair in Zuid-Korea en Japan, en was in 2015 de derde meest populaire cosmetische chirurgische ingreep wereldwijd (na borstvergroting en liposuctie), met meer dan 1,3 miljoen gerapporteerde operaties, volgens het laatste onderzoek van de International Society of Aesthetic Plastische chirurgie. Terwijl sommigen de procedure bekritiseren om Aziaten er westerser uit te laten zien, zijn anderen van mening dat de rage voor de ooglidplooi in overeenstemming is met het traditionele esthetische ideaal in Aziatische culturen.

In Nederland hebben de meesten een voorkeur aan het bruiner worden in de zon, terwijl in een groot deel van Azië het tegenovergestelde heerst. Het ‘’slanke’’ beeld met een lichte huidskleur dat op vrouwen is gericht, samen met het ‘’slanke’’, gespierde en even eerlijke beeld dat op mannen is gericht, bestaat al eeuwen in de Aziatische gemeenschap en dateert uit de eerste voorbeelden van blootstelling aan westerse schoonheidsidealen. Mijn moeder vertelde: indien je op het platteland werkt, sta je veel in de zon te zwoegen voor je geld – terwijl als je een hoge functie hebt bij een kantoorbaan je voornamelijk binnen zit. 

Het maken van ruimte

In een tijd waarin het woord diversiteit dagelijks valt is het belangrijk om stil te blijven staan bij verhalen van verschillende gemarginaliseerde groepen binnen de Nederlandse samenleving. Dankzij Miljuschka heb ik dit platform kunnen gebruiken om mijn kennis en ervaringen te delen van de voornamelijk Oost-Aziatische community in Nederland. Door inspiratie te halen van verschillende culturen is het belangrijk om iedereen te horen in het proces. Het ruimte maken voor meerdere stemmen en ook weten wanneer iets niet jouw plek is om in te nemen, maar juist een plek vrij te maken voor nieuwe rolmodellen om tegenop te kunnen kijken.

Volg @seeyousioe op Instagram

Meer weten over culturele bewustwording? Check dan vooral deze accounts:

Leestips:

Fearing the Black Body – Sabrina Strings

Damn, Honey – Marie Lotte Hagen, Nydia van Voorthuizen

Heb je een boze moslim voor mij? – Zoe Papaikonomou, Annebregt Dijkman

De bananen generatie – Pete Wu

Vreemd Fruit – Munganyende Hélène Christelle

Sioejeng Tsao
Sioejeng Tsao (29) ook wel bekend als SEEYOUSIOE is naast kunstenaar en illustrator ook activist en intersectioneel feminist. Voor de corona-crisis heeft ze zich ontpopt tot één van de stemmen die zich in de media uitspreekt tegen het racisme dat Aziatische Nederlanders sinds de uitbraak voor hun kiezen krijgen en is o.a. te zien geweest bij de Wereld Draait Door.